"Śląska fotografia rzemieślnicza przełomu XIX/XX w."

ze zbiorów własnych

Atelier "Germania" - Bytom

Theodor Tschentscher - Chorzów

J. Rudlicki - Częstochowa

Emil Mausolff - Gliwice

Josef Schreinzer - Jastrzębie

Max Steckel - Katowice

Max Grosse - Mysłowice

Emil Jagusch - Pszczyna

A. v. Löwenstern - Rudy

J. Opitz - Rybnik

Atelier Soida - Siemianowice

M. Arbus i Synowie - Sosnowiec

Friedrich Roesner - Tarnowskie Góry

Atelier Maron - Zabrze

Heinrich Jandaurek - Cieszyn

Rudolf Henkel - Skoczów

Więcej reprodukcji -125- na stronie Górnego Śląska ! (Uwaga! - jest duża ok. 450 Mb)
Można przejść do "Galerii Starej Fotografii" - tam strony są mniejsze !

Historia fotografii rzemieślniczej na Górnym Śląsku jest bardzo mało znana. W wydawnictwach zajmujących się fotografią polską brak często najmniejszej wzmianki o istnieniu takowej na tym terenie. Powodem jest być może to, że zajmowali się tym rzemiosłem ludzie o niemieckich nazwiskach, co, do pewnego czasu, stanowiło pewne tabu dla piszących, a zwłaszcza wydających. O fotografii amatorskiej tym bardziej milczano zwłaszcza, że w okresie międzywojennym, autorzy ze Śląska nie brali udziału w wystawach.
Dopiero teraz pojawiają się znakomite materiały dotyczące fotografów śląskich towarzyszące znaczącym wystawom, nieraz stanowiące ich katalogi. Przykładem może być tegoroczna wystawa w Muzeum Miejskim w Chorzowie poświęcona fotografii rodziny Tschentscher z Królewskiej Huty - teraz Chorzów ( ojciec Julius, synowie - Theodor i Heinrich ) z pięknym katalogiem opracowanym przez kustosza tegoż Muzeum Renatę Skoczek - Kulpa, a wcześniej, w 1998 roku, w Muzeum Miejskim w Zabrzu - Karla-Ludwiga Maxa Steckela - też z Chorzowa w opracowaniu Piotra Hnatyszyna i Bogusława Małuseckiego. Są to jednak wyjątki. Brak jest całościowego opracowania, a oprócz wyżej wspomnianych doskonałych fotografów istnieli przecież w tym czasie inni, też dobrzy, a niesłusznie zapomniani.
Na Śląsku bowiem tak, jak i w innych rejonach, już prawie bezpośrednio po wynalezieniu fotografii znaleźli się ludzie, którzy opanowali ten kunszt i uczynili z niego zawód starając się równocześnie być jak najlepsi nie tylko pod względem technicznym, ale też i artystycznym. Pierwsi fotografowie wędrowni pojawili się na ziemiach Górnego Śląska na początku lat pięćdziesiątych XIX wieku.
Wiadomości o nich znajdujemy w prasie, gdzie umieszczali reklamy podając czas i miejsce pobytu w miejscowości oraz swoje specjalności fotograficzne. Jedno z pierwszych takich ogłoszeń umieścił w "Beuthener Kreisblatt" już w czerwcu 1854 roku fotograf R. Liebsz. Nie był on jedyny. Fotografowie tacy jak on przemierzali kraj wożąc ze sobą całe atelier. A nie było to mało. Oprócz namiotu - ciemni musieli mieć ze sobą sprzęt, czyli aparat ważący nieraz kilkanaście kilogramów i statyw, zapas płyt szklanych, papierów fotograficznych i chemikaliów do sporządzania negatywów i pozytywów oraz niejednokrotnie cały zestaw teł ( różnego rodzaju draperie, parawany, aplikacje ) i akcesoriów, jak specjalny przyrząd do podtrzymywania głowy i ramion fotografowanej osoby.
Zawód fotografa wędrownego wygasał wraz z powstawaniem zakładów fotograficznych we wszystkich większych miejscowościach, ale przez długi jeszcze czas fotografowie wyjeżdżali na prowincję pozostając tam przez czas potrzebny im do sfotografowania wszystkich chętnych.
Podczas tej wystawy staramy się pokazać prace ze śląskich zakładów fotograficznych od końca XIX wieku do lat dwudziestych naszego wieku. Oprócz dużych miast, w których działało w tym czasie kilkanaście, a nieraz i kilkadziesiąt firm prezentujemy też zakłady z małych miejscowości, gdzie istniał najwyżej jeden fotograf, albo tylko filia dużego zakładu z innego, nieraz odległego miasta.
W większości zdjęcia pochodzą z Górnego Śląska, ale dołączyliśmy też Śląsk Cieszyński, gdzie fotografia rzemieślnicza dobrze prosperowała, a cieszyńskie zakłady cieszyły się zasłużoną renomą w monarchii austrowęgierskiej.

Fotografiom towarzyszą stare mapy Śląka drukowane w miesięczniku "u nas" wydawanym przez GOK w Gorzycach.

Miejscowości i firmy przedstawione na wystawie:
Będzin

Ar. Fot. K. Hauser

Bobrek - Bobreck

Atelier Berghausen

Bytom - Beuthen

Fotografie Salon "American"; Oscar Anders; Atelier "Germania"; Atelier Gründer; Rudolph Kessel; C. Liebert; Georg Müller; Atelier "Rembrandt"; F. Richter; Max Wagner

Chorzów - Königshütte - Królewska Huta

Fr. Angele- Atelier "Germania"; Paul Hildebrandt; Oskar Hillinger; Franz Karkosch; Franz Malek; Maniura; O. Nowara; E. Rodewald; Atelier Steckel; M. Szczepański; Julius Tschentscher; Theodor Tschentscher; Fotografia -UNION; E. Weiser

Czeladź

Photo "Styl

Częstochowa

M. Arbus i Synowie; A. Kulik; "Langfier"; J. Rudlicki; M. Skępski - Chrześcijański Zakład Fotograficzny; "Stella"; Atelier "Sztuka"; S. Trzciński; W. Wesołowski; S. Wiśniewski

Dąbrowa

R. Altman; R. Gwiazda; S. Karpenstein - 1908

Gliwice - Gleiwitz

Adolf Barth; Emil Mausolff; Atelier Ernst Stumer; Carl Volkmann; Lotte Wieczorek; Max Wolff - 5 juli 1916

Hajduki - Bismarckhütte -ob. dz. Bytomia

Paul Neumann; autor nieczytelny - amator?

Jastrzębie - Bad Königsdorf Jastrzemb

W. Niełacny; Josef Schreinzer

Katowice - Kattowitz

Richard Bombik; M. Brunengraber; "Fotos" Kowalska; Atelier "Frappant"; Atelier Geiger; Atelier "Germania"; Foto- Holas; Atelier "Korrekt"; Willi Lange; Leon Maroński; Atelier Opitz; J. Pawliczek - Nowa Wieś; Pracownia Roentgenologiczna Szpitala O.O. Bonifratrów 6. 12. 33; Paul Scholz; Max Steckel

Kluczbork - Kreuzberg

Theodor Axmann

Koźle - Cosel

Malek

Mikołów - Nicolai

R. Blaszczyk

Mysłowice - Myslowitz

Rich. Blaszczyk; Max Foerster; Max Grosse

Opole - Oppeln

Max Glauer

Prudnik - Neustadt

E. Martschik

Pszczyna - Pless

Paul Grajetzky - amator; Emil Jagusch

Racibórz - Ratibor

Joseph Axmann; Photo -Helios

Radzionków

Zienecker

Roździeń - Szopienice ( Rosdzin - Schoppinitz)

C. F. Siebenhaar

Rudy - Rauden

A. v. Löwenstern

Rybnik

Hugo Krüger; Otto Liebeck; J. Opitz; J. Schreinzer; Otto Schwittay

Rydułtowy

Foto Korbel

Sielce

Rożek

Siemianowice - Laurahütte

E. Popelka; B. Saemann; Atelier Soida; Max Steckel inh. Fritz Voss; F. A. Trawniczek; Atelier Voss - B. Saemann

Sosnowiec

Bracia Altman; M. Arbus i Synowie; "Bacciarelli"; "Rekord"; "Sztuka; T. Tkocz; H. Wollenberg; L. Zalega - Pogoń; J. Żorski

Świętochłowice

Paul Bock; Atelier "Germania" (inh. M. Wrobel); Atelier "Germania"

Tarnowskie Góry - Tarnowitz

: Wojciech Blarczyk; Friedrich Roesner

Wirek - Antonienshütte

Atelier A. Gambietz; "Foto Hoschek"; Schydlo

Zabrze - Hindenburg - Zaborze

Foto-Atelier-Eve; Foto-Germania-Goldbach; Otto Goldbach; Atelier Maron; Franz Maron; Foto-Kunst A. Köhler; Atelier Schaletzky inh. E. Mestel; Atelier Saur; C. Saur nachf. P. Bock Zabrze - Ruda

Żory - Sohrau

J. Wosnitzka

oraz

Cieszyn-Teschen

A. Błahut; Elsner; Benno Heybach; "Iskra"; Heinrich Jandaurek; Richard Jastrzembski - 1879; Emil Kaulich; Wilhelm Patejsky; Patejsky & Muckenbrunn; C. Pietzner; K. Pietznera; A. J. Richter; Arnold Wellner

Skoczów-Skotschau